Ik zoek naar evenwicht mijn leven is zonder belevenis
Mijn moeite levert niks, ik kan niet tegen dit
Als alles tegen zit en ik van binnen sta te koken
Kan alleen mijn ma me troosten, door mijn moeder gaat het over
Maar ik zie mijn moeder huilen en ik raak mijn focus kwijt
Maar houd mijn trots en veeg haar tranen weg zodra ze komen
Ik twijfel of het beter wordt, maar zal het haar beloven
Het komt wel goed geloof me, ze moet het maar geloven
Fresku, Twijfel
Ik heb moeite met lijden. Het is een mooi woord, dat wel. Lijden. Rolt zo van je tong. Nodigt je uit om het nog eens te zeggen. Lijden. Verleidelijke klank.
En toch staat het mij tegen. Logisch. Je zult niet snel iemand vinden die het lijden omarmt, die het koestert. En toch vinden mensen er betekenis in, ontlenen ze er iets aan wat ik er zelf niet in kan vinden.
Neem nou Sisyphus. Gedoemd door de goden om elke dag dezelfde steen een berg op te torsen, die vervolgens ‘s nachts weer van de berg rolt. En als de morgen aanbreekt mag Sisyphus de berg af om de steen te zoeken en hem weer de berg op te beulen.
Dit verhaal laat voor mij de kern van de zinloosheid van lijden zien. Er kan geen einde komen aan lijden, en dat is juist het lijden voor ons. Niet alleen het lijden zelf, maar ook de wetenschap dat er geen einde aan komt. Altijd weer ligt er tegenslag op de loer. Verlies van baan, ziekte, ongelukken, je kunt ze nooit allemaal uitsluiten.
Lijden heeft iets ultiem relativerends in zich. Ik heb mij ontzettend opgewonden en gefrustreerd over baantjes waar veel mensen in landen zonder arbeidswetten alleen maar van kunnen dromen. De hele dag zakken melkpoeder van 25kg stapelen valt eigenlijk best wel mee als ik met de oudere collega spreek die vroeger zakken van 75kg tilde. En toch kan ik mijn gevoelde lijden op de één of andere manier niet minder legitiem vinden dan dat van hem. Verrekte egoïstisch en verwend? Misschien. En dat in Bangladeshi sweatshops jonge kinderen jeans maken in erbarmelijke omstandigheden zou mij al helemaal tot nederigheid en reflectie moeten stemmen, maar dat doet het niet. Natuurlijk is het afschuwelijk dat deze dingen gebeuren, maar dat tast de legitimiteit van mijn eigen lijden niet aan.
Dit voorbeeld is misschien wat kort door de bocht, maar misschien moet ik dat ook wel zijn om mijn punt te maken. Lijden is geen wedstrijd en iedereen verliest. Lijden loutert niet, lijden leert ons niets, lijden is zinloos. Dat wij gelouterd worden door lijden, dat wij leren van lijden en dat wij zin toeschrijven aan lijden staat hier los van. Hoe de mens zich verhoudt tot lijden is een individueel proces, een eigen manier om hiermee om te gaan.
Ik zie lijden als een probleem dat opgelost dient te worden. En het feit dat lijden relatief is zorgt ervoor dat er weer nieuwe vormen van lijden ontstaan, die even legitiem zijn als de vorige. Dit is een proces dat geen einde kan kennen, omdat ik ervan overtuigd ben dat de mens zelfs in de beste omstandigheden nog manieren kan vinden om ongelukkig te worden. De mens is niet Sisyphus maar de steen zelf. Lijden kun je niet los zien van het individu, daarmee doe je beide geen recht.