De beschrijving van That dragon, Cancer lijkt bizar: een spel op basis van het tragische overlijden van een 5-jarige jongen? Wie maakt nou zoiets? Of liever nog: wie speelt een dergelijk spel nou?
Om met de deur in huis te vallen: That dragon, Cancer is geen spel, het is een emotionele ervaring. De game is een voertuig voor de liefdesverklaring van twee ouders aan het kind dat ze veel te kort mochten kennen. That dragon, Cancer sleept je mee van Joels geboorte tot zijn overlijden en geeft je een intieme kijk in de hartverscheurende emoties die Ryan en Amy voelden tijdens deze tijd. Het spel is gemaakt door Ryan en Amy en bevat audio-opnames, brieven en tekeningen van hen, hun kinderen en ook van de hoofdpersoon van het spel, Joel zelf. Ook andere familieleden komen terug in dit spel. Dat krachtige verhaal dat op zo’n persoonlijke en intieme manier wordt verteld laat een impact bij de speler achter waar ik dagen later nog van onder de indruk ben.
Context is essentieel om het verhaal beter te begrijpen: kleine Joel Green werd toen hij twaalf maanden oud was gediagnosticeerd met een hersentumor. De behandelende artsen gaven hem een levensverwachting van nog maar vier maanden, uiteindelijk werden dit nog vier jaar. Hij ontwikkelde maar liefst zeven andere tumoren in deze tijd.
De hersentumoren remden Joels ontwikkeling dermate erg dat hij geen enkel woord kende toen hij twee was. Ook op andere manieren werd zijn vooruitgang belemmerd. Tijdens de eerste scenes van het spel hoor je geluidsfragmenten waarin zijn iets oudere broers aan hun vader vragen waarom Joel ‘anders’ dan andere kinderen is. Ryan beantwoord deze vraag eerlijk, maar ook met een wedervraag: Kunnen zijn broers ook vertellen wat Joel wél goed kan? Dat kunnen ze! Maar iets later in dezelfde scene somt Ryan alle woorden op die Joel kende. Dit zijn er zo weinig dat ik er van schrok.
Op 13 maart 2014 overleed Joel in het ziekenhuis. Ryan en Amy hebben op hun persoonlijke blog een indrukwekkend en erg emotioneel verslag van deze zware periode geschreven. Een link naar hun blog en andere sites heb ik onderaan de review gezet voor wie verder na de review verder wil lezen over Joel en de familie Green.
De speler moet verliezen omdat Joel ook verloor
Qua gameplay is That dragon, Cancer erg lineair. Je keuzes hebben geen echte consequenties, de afloop van deze tragedie staat al vast. Het spel is duidelijk ondergeschikt gemaakt aan het verhaal en lijkt meer op een interactieve film dan op traditionele videogames. Toch zijn er elementen van spellen in verwerkt die vaak ijzingwekkend zijn. Vrij vroeg in het spel vliegt de kleine Joel door de lucht aan een paar luchtballonnen die van opgeblazen steriele handschoenen gemaakt zijn. De speler heeft deze ballonnen al eerder gezien in een scene in de ziekenhuiskamer die zich vlak na Joels geboorte afspeelde. Joels reis door de lucht lijkt een directe metafoor te zijn voor zijn leven: in het begin is er niks aan de hand, Joel vliegt rustig rond en ontwijkt af en toe met gemak een enkele zwarte bal met stekels. Maar gaandeweg komen er steeds meer gestekelde ballen bij en elke keer dat je er één raakt knapt één van de ballonnen die Joel in de lucht houden. Als er op een gegeven moment veel te veel zwarte ballen in de weg hangen en alle ballonnen geknapt zijn valt Joel omlaag. De speler realiseert ondertussen zich dat de dreigende zwarte ballen symbool staan voor de kankercellen die Joels leven zo genadeloos afknepen. Mijn eerste gevoel in deze scene was teleurstelling omdat ik vond dat ik als speler tekortschoot en het langer vol had kunnen houden als ik het anders had aangepakt. Maar meteen daarna voelde ik rillingen van afschuw omdat ik mij realiseerde dat dit de bedoeling van de makers was: de speler moet het spel verliezen omdat Joel ook verloor.
That dragon, Cancer zit vol met dit soort ‘minigames’, kleine stukjes waarin de speler de controle heeft over de toetsen, maar niet over de richting waar hij heengaat. Op deze manier stuurt het spel je naar de volgende scene in het spel. Je moet verder en verder terwijl je eigenlijk niet verder wilt. Weer een ziekenhuisbezoek, weer een troosteloze metafoor, weer een gevoel van intense hopeloosheid.
Het spel kent ook stukken waarin je meer vrijheid hebt. Je kunt er dan uithalen wat je er zelf uit wilt halen. Tijdens één van de scenes sta je in Joels kamer om het ziekenhuis. Als je om je heenkijkt zie je veel kaarten in verschillende vrolijke kleuren. Ik klikte een kaart aan en las een persoonlijk bericht van iemand aan zijn of haar vader. Uit de kaart kon ik afleiden dat deze vader in 2011 was overleden aan kanker. Ik drukte de kaart weg en klikte een nieuwe kaart aan. Weer een boodschap, deze keer van een moeder aan haar overleden dochter. Nog een kaart, nog een emotioneel afscheid van een familie aan een vader. Nog een kaart, deze keer een naam en twee jaartallen. Geboortejaar 1979. Sterfjaar 1983. Ik keek rond en zag tientallen kaarten staan. Ik verliet Joels kamer en werd opgewacht door honderden andere kaarten. Bijna elke kaart vertelde een verhaal van pijn, verdriet en verlies. Sommige kaarten hadden een boodschap van hoop of bemoediging, maar dit waren maar enkele op de honderden die er stonden.
Op deze momenten kan de speler er voor kiezen om deze kaarten niet allemaal te lezen maar in plaats daarvan door te gaan naar de volgende scene. Na enkele tientallen kaarten werden de emoties mij teveel en besloot ik om dat inderdaad te doen. Toch heb ik een gevoel van spijt: elke kaart vertelde een krachtig en emotioneel verhaal en verdiende het gelezen te worden. Ik heb de intentie om daar binnen afzienbare tijd nog eens voor te zitten en die scene opnieuw te spelen.
Ryan en Amy zijn christenen en dat is duidelijk merkbaar tijdens het spelen. Tijdens één van de scenes drijven Amy en Joel in een roeiboot op zee. In het water drijft flessenpost die de speler aan kan klikken. Elke fles bevat een emotionele brief van Amy aan God met vragen en smeekbedes. Je hoort en leest hun wanhoop, verdriet en vooral hun onmacht en onbegrip. Waarom is dit Gods plan? Die vraag wordt niet beantwoord. Hoe kan dat ook?
Toch lees je ook vertrouwen en dankbaarheid van Ryan en Amy. Er is geen hoop, maar wel dankbaarheid voor de jaren met Joel waarvan ze voelen dat ze die extra hebben gekregen.
Tot slot
Het technische aspect van dit ‘spel’ doet er eigenlijk niet toe, maar ik wil toch even noemen dat het er visueel prettig uitziet en de besturing goed aanvoelt. Het spel is niet perfect en er zijn soms verbeterpuntjes, maar je merkt ook dat perfectie nooit het doel van Ryan en Amy was. Voor het visuele deel hebben ze bewust gekozen voor minimalistische graphics. Ryan, Amy en de artsen kun je tijdens het spelen herkennen aan hun haar, maar Joel heeft het hele spel door geen gezicht. Toch is dit nooit een belemmering omdat het verhaal centraal staat, niet het spel.
De muziek is aangepast aan de sfeer van de scene en draagt sterk bij aan de ervaring. Ook de kleuren hebben een grote invloed op de sfeer tijdens het spel. Op sommige momenten is het spel erg donker, het volgende moment wordt je bedolven onder een kakofonie van kleuren. Maar juist ook de normale stukken waarin je door een ziekenhuisgang loopt hebben een lastig te omschrijven maar duidelijk aanwezige impact op je.
Ik raad een ieder aan om That dragon, Cancer een kans te geven. Het spel heeft een enorme indruk op mij gemaakt en emoties laten voelen die ik nog nooit eerder zo gevoeld heb van een videogame of film. Wel is het zo dat de thema’s van rouw, verlies en hulploosheid begrijpelijk erg zwaar zijn en het spel zeker niet voor iedereen weggelegd is. Als je gevoelig bent voor deze onderwerpen kun je misschien beter na de eerste scene bepalen of je verder wilt spelen of bijvoorbeeld liever een playthrough van een youtuber wilt kijken. Het voordeel daarvan is dat je de video makkelijk kunt pauzeren als het emotioneel even teveel is.
Deze review is soms vaag en minder concreet dan het zou kunnen. Dit is bewust zo gedaan omdat Ryan en Amy op hun websites aangeven dat dit hun voorkeur heeft. Omdat het spel lineair is kan een te gedetailleerde review ertoe leiden dat iemand het verhaal meent te kennen en het spel dus niet meer koopt.
Commentaar op mijn review? Heb ik iets gemist? Laat het alsjeblieft weten via een berichtje of mail!
Klik voor: De blog van Ryan en Amy of de site van That dragon, Cancer.